TruyệnWiki

Hơn bảy trăm năm trước , trận cuối trong cuộc chiến dai dẳng[1] giữa gia tộc Heike (hay Taira) và gia tộc Genji (hay Minamoto)[2] nổ ra ở Dan no Ura, eo biển Shimonoseki[3] . Cuối cùng, nhà Heike diệt vong, cả phụ nữ, trẻ em, lẫn vị ấu chúa nay được nhớ đến dưới cái tên Antoku cũng mất mạng.

Trong bảy trăm năm tiếp theo, bao nhiêu hồn ma nhà Heike đã bu đặc vùng biển từng là chiến trường ấy. Tôi kể[4] với các bạn về cua Heike ở đấy rồi nhỉ, một loại cua lạ với những khuôn mặt người trên lưng, mà dân gian bảo là linh hồn của quân sĩ Heike. Nhưng còn nhiều điều kì bí khác mà ta có thể nghe và bắt gặp dọc bờ biển. Trong những đêm tăm tối, hàng trăm ánh lửa ma trơi lơ lửng bên bãi biển hoặc nhảy múa trên nhũng con sóng. Dân chài gọi những đốm lửa xanh nhợt nhạt ấy là quỷ hỏa[5].Và cứ khi nào gió nổi, ngoài khơi lại vọng vang tiếng gào thét như âm thanh sát phạt trên chiến trường.

Trong những năm đầu, hồn ma nhà Heike hung hãn hơn bây giờ rất nhiều. Chúng thường hiện lên khi có thuyền bè qua lại vào buổi đêm, tìm cách đánh đắm, và luôn rình rập những người bơi giữa dòng để thừa cơ dìm họ xuống. Nhằm xoa dịu vong hồn người đã khuất, dân trong vùng bèn xây một ngôi chùa A Di Đà ở Akamagaseki, lại lập thêm một nghĩa địa cạnh bãi biển gần đó, dựng bia thờ vị thiên hoàng chết đuối cùng các chư hầu của người. Nhà chùa làm lễ cúng bãi đều đặn. Từ khi có chùa và có mộ, hồn ma nhà Heike ít quẫy nhiễu hơn trước. Nhưng thi thoảng vài chuyện quái lạ vẫn xảy ra, như một minh chứng cho thấy gia tộc này còn chưa yên nghỉ.

Vài thế kỉ trước, ở Akamagaseki có một chàng mù tên gọi Hoichi. Chàng nổi danh vì ngón đàn biwa[6] và tài kể chuyện theo giai điệu. Chàng học nghề từ thuở bé, đến tuổi thiếu niên , tài đàn đã vượt qua cả nhạc sư. Sau khi thành thục ngón nghề, Hoichi được biết đến với sở trường hát khúc truyện Heike. Người ta đồn rằng, hễ chàng cất lời về trận Dan no Ura, thì đến cả quỷ cũng phải nhỏ lệ.

Khi mới cầm đàn, Hoichi nghèo lắm, may mà được nương nhờ tri âm. Sư cụ chùa A Di Đà vốn yêu thích thơ và nhạc, thường cho vời Hoichi đến chùa để chơi đàn và kể chuyện. Dần dà, mên mộ tài nghệ cùa chàng trai trẻ, sư cụ mời Hoichi ở luôn tại chùa, cấp cho nơi ăn chốn ở. Hoichi vô cùng cảm kích. Để đền đáp, chàng thường chơi đàn giải khuây cho sư cụ vào những buổi tối rảng rang.

Một đêm mùa hạ, sư cụ phải đi cầu siêu cho một phật tử mới qua đời. Chú tiểu cũng đi theo, chỉ còn mình Hoichi trong chùa. Đêm đó trời oi ả, chàng mù ngồi hóng mát ngoài hiên, trong khu vườn nhỏ sau chùa. Hoichi ngồi đấy đợi sư cụ, tiện tay gảy khúc đàn cho đỡ cô quạnh.

Qúa nửa đêm mà sư cụ chưa về. Trời vẫn nóng bức, chưa thể vào trong, Hoichi đành nán lại ngoài hiên. Đột nhiên, chàng nghe thấy tiếng bước chân đằng cổng hậu. Ai đó băng qua vườn, tiến đến gần,và dừng lại ngay trước mặt Hoichi. Không phải sư cụ. Một giọng trầm vang gọi tên chàng mù, nghe hống hách và oai vệ như giọng samurai sai bảo kể dưới.

''Hoichi!''

Hoichi kinh sợ đến độ nhất thời không thốt nên lời. Giọng kia lại vang lên,gay gắt hơn.

''Hoichi!''

''Vâng!'' Chàng mù hoảng hốt đáp , ''Thưa, tôi bị mù, tôi không thấy vị nào gọi cả!''

''Ngươi chớ sợ'', người lạ mặt trấn an, đoạn dịu giọng. ''Ta vừa dừng chân gần chùa này, được phái đến đây đưa tin cho ngươi. Chúa công tôn quý của ta cùng tùy tùng đang ở Akamagaseki để vãn cảnh chiến trường xưa. Tình cờ biết ngươi nổi danh với khúc nhạc về trận đánh Dan no Ura, ngài muốn thưởng thức xem sao. Cầm lấy đàn biwa và đi cùng ta đến phủ đệ của chúa công nào''

Thời bấy giờ, mệnh lệnh của samurai là tuyệt đối. Hoichi vội xỏ dép, xách đàn đi theo người lạ. Người này dẫn đường khéo léo mà mau lẹ. Tay nắm chắc như thép, tiếng lanh canh theo mỗi bước chân như tiếng giáo khua, chắc là thị vệ trong cung cấm. Được một quãng, Hoichi mới bớt sợ. Chàng có cảm giác mình đang gặp vận may, vì thị vệ dùng chữ ''tôn quý'', người muốn nghe chàng chơi đàn hẳn phải là một lãnh chúa.

Samurai bỗng dừng lại. Hoichi nghiêng tai lắng nghe, nhận ra cổng ở đây rất lớn, lòng bất chợt băn khoăn. Chàng nhớ là trong vùng chẳng có cái cổng nào lớn như vậy trừ cổng chính của chùa A Di Đà.

Samurai hô to, ''Khai môn!'' Sau tiếng mở cổng lách cách, cả hai cùng tiếng bước. Họ đi qua một khoảnh vườn , và dừng lại lần nữa trước một lối vào. Samurai dõng dạc, ''Người đâu! Hoichi đã đến đây rồi!''

Liền đó là tiếng chân dồn dập, tiếng trượt cửa lạch xạch và giọng nói đàn bà con gái xì xào. Nghe ngóng một hồi, Hoichi nhận ra đây là đầy tớ nhà quý tộc, nhưng chàng vẫn không hình dung nổi mình được mình được đưa đến đâu, vì chẳng đủ thì giờ để phán đoán. Người ta dẫn chàng bước lên một loạt bậc đá, sau rốt phải cởi dép bỏ lại.

Một bàn tay phụ nữ kéo chàng đi qua dãy hành lang lát ván gỗ dài vô tận, rẽ ngoặt biết bao nhiêu ngả, băng qua mấy lượt sàn chải chiếu mới đến được giữa gian đại điện. Hoichi đồ rằng các bậc cao quý đang tụ họp ở đây. Tiếng áo lụa sột soạt như tiếng lá rừng. Rồi những giọng nói thì thầm , với ngôn từ của chốn lầu son gác tía.

Người ta bảo Hoichi cứ ngồi thoải mái, ở tấm đệm tròn kê gối đã đặt sẵn trên sàn. Yên vị rồi, Hoichi bắt đầu chỉnh dây thì một giọng nữ , mà chàng cho là nữ quan trong cung, yêu cầu.

''Ngươi hãy dạo khúc truyện Heike cho bề trên thưởng thức.''

Thế nhưng truyện Heike rất dài, vừa đàn vừa kể phải mất hàng đêm. Hoichi đánh bảo hỏi,''Thưa, khúc này một đêm không sao kể hết, xin hỏi bề trên muốn nghe đoạn nào?''

Nữ quan đáp,''Vậy thì đoạn chiến trận ở Dan no Ura, đoạn sầu thảm nhất ấy.''

Hoichi cất cao giọng, hát lên khúc ca về trận thủy chiến ác liệt. Tiếng đàn văng vẳng như tiếng khua mái chèo, tiếng thuyền lướt ào ào trên sóng, tiếng mũi tên vun vút xé gió, cả tiếng hò la giẫm đạp, tiếng gươm đao giáp mũ va loảng xoảng, hòa lẫn tiếng sát phạt khi nhấn chìm quân sĩ trong biển nước. Ở mỗi lần ngưng, xung quanh lại xuýt xoa tán thưởng.

''Một nghệ sĩ mới tuyệt diệu làm sao!''

''Ở chỗ chúng ta chưa nghe ai đàn hay hát giỏi đến vậy!''

''Khắp lãnh địa này có danh ca nào bén gót Hoichi!''

Những lời khen tới tấp lọt vào tai, chàng mù đàn hát càng thêm mê đắm. Rồi một sự im lặng ngỡ ngàng bao trùm, khi chàng đi đến phần kết về số phận bi thương của đàn bà và trẻ thơ nhà Heike, cả cái chết của Nii no Ama[7]khi bồng theo vị ấu chúa trẫm mình xuống nước. Người nghe nhất loại kêu khóc thống thiết, ai nấy rên la thê thảm, khiến chàng mù phải hoảng sợ vì không ngờ lời ca điệu đàn của mình lay động tâm can quan khách đến mức ấy. Tiếng nức nở và than van cứ thế ngân vang. Mãi mới ngớt dần. Và một lần nữa, giữa bốn bề tĩnh lặng như tờ, Hoichi lại nghe thấy giọng nữ quan.

''Dù đã nghe kể ngươi là một nhạc công biwa điêu luyện với giọng ca truyền cảm khôn sánh, nhưng thưởng lãm màn thể hiện đêm nay, chúng ta vẫn phải tán thán, đúng là không ai bì kịp ngươi được. Chúa công rất đẹp lòng, có nói sẽ ban thuowrngcho ngươi xứng đáng. Sáu hôm nữa là ngài lên đường về rồi. Từ giờ đến lúc ấy, ngài muốn nghe ngươi đàn hằng đêm. Bởi thế đêm mai, giờ này chốn này, ngươi hãy đến trình diễn hầu chúa công. Thị vệ đêm nay vẫn đồng hành với ngươi. Nhưng có một điều phải nhớ, tuyệt đối không kể với ai ngươi đi đâu. Chúa công ta đang vi hành, việc ngài lưu lại Akamagaseki phải được giữ kín. Giờ ngươi về đi.''

Hoichi cúi rạp người tạ ơn, một bàn tay phụ nữ liền dẫn chàng ra cửa. Thị vệ hồi tối đã chờ sẵn, dắt Hoichi đến tận hàng hiên sau chùa mới cáo từ.

Lúc Hoichi về tới nơi, bình minh đã sắp ló dạng, nhưng chẳng ai hay biết chàng vắng mặt, vì sư cụ về muộn, tưởng rằng chàng mù đã đi ngủ rồi.

Ngày hôm đó, Hoichi nghỉ ngơi chút ít và tuyệt nhiên không hé răng với bất cứ ai về chuyến đi kì lạ.

Đêm khuya, samurai lại đến dẫn đường cho Hoichi, và chàng mù lại tấu lên những khúc nhạc thần diệu như bữa trước. Nhưng lần này, việc Hoichi vắng bóng trong chùa bị phát giác, hôm sau sư cụ cho gọi chàng đến, từ tốn trách mắng.

''Hoichi ơi! chúng ta rất lo cho ngươi. Ngươi đã mù lòa, đêm hôm khuya khoắt còn ra ngoài một mình, sao không báo với ai để ta sai người đi cùng? Ngươi đi đâu thế?''

Hoichi thoái thác,''Xin sư cụ xá tội. Tôi có chút việc riêng không thu xếp được giờ giấc nên đành phải đi đêm.''

Thấy Hoichi giấu diếm, sư cụ phiền lòng thì ít mà ngạc nhiên thì nhiều. Trông tình hình bất thường quá, chắc có uẩn khúc chi đây. Hay chàng mù đã bị ma quỷ dụ dỗ? Sư cụ không gặng hỏi nữa, chỉ lén dặn người ở trong chùa canh chừng và bám đuôi Hoichi nếu chàng còn lén ra ngoài.

Đêm tiếp theo, Hoichi rời chùa. Đám người ở liền thắp đèn lồng, tức tốc đi theo. Đêm ấy trời mưa, không gian tối mù, khi mấy người nhà chùa ra đến đường cái, Hoichi đã mất dạng. Rành rành là chàng đi rất nhanh, trong khi hai mắt chẳng nhìn thấy gì,, đường cũng không bằng phẳng.

Đám người ở tìm đến từng gia đình Hoichi hay lui tới, nhưng không gặp được chàng. Cuối cùng, khi đi dọc bờ biển để trở về, họ giật mình vì tiếng đàn biwa thánh thót vẳng ra từ nghĩa địa chùa A Di Đà. Ngoài lửa ma trơi thường lập lòe đêm hôm, cả nghĩa địa chìm trong màu đen thăm thẳm. Không chần chừ, mấy người ở hối hả chạy đến xem. Nhờ ánh đèn lồng, họ nhận ra Hoichi đang ngồi trơ trọi dưới mưa, trước mộ tưởng niệm thiên hoàng Antoku. Vừa gảy đàn vừa hát vang nhạc khúc về trận Dan no Ura. Xung quanh chàng và trên các ngôi mộ, ma trơi chập chờn như nến. Chưa ai thấy ma trơi xuất hiện nhiều đến thế bao giờ.

''Ngài Hoichi! Ngài Hoichi!'' Đám người ở kêu lên, ''Ngài bị trúng tà rồi! Ngài Hoichi!''

Nhưng Hoichi chừng như chẳng nghe thấy. Tay đàn càng dồn dập, miệng hát càng hăng say.

Mấy người ở túm lấy chàng, thét vào tai, ''Ngài Hoichi! Ngài Hoichi! Mau trở về với chúng tôi!''

Hoichi liền mắng, ''Trước mặt bậc tôn quý mà dám hỗn láo xen vào, các ngươi sẽ phải chịu tội!''

Đám người nhà chùa thấy Hoichi nói năng hàm hồ quỷ dị thì không khỏi phì cười. Chắc mẩm chàng mù đã trúng tà, họ lôi Hoichi dậy, kéo chàng về. Theo lệnh sư cụ, Hoichi được thay quần áo mới và cho ăn cho uống. Rồi sư cụ một mực yêu cầu chàng mù kể lại sự tình.

Hoichi ngần ngừ mãi, nhưng cứ nghĩ mình đã làm cho sư cụ lo phiền, chàng lại áy náy, bèn quyết định giãi bày, thuật hết mọi chuyện từ lần đầu samurai tìm đến.

Sư cụ than, ''Tội nghiệp Hoichi, ngươi đang nguy cấp lắm! Rủi thay ngươi chẳng nói với ta sớm hơn. Chính cái tài đàn đã khiến ngươi gặp nạn. Ngươi phải biết mình chẳng hề đến phủ đệ nào cả, ,mà mấy đêm liền đều ở nghĩa địa, giữa những nấm mồ của người nhà Heike. Ngươi trong chùa đã bắt gặp ngươi ngồi trước mộ thiên hoàng Antoku, giữa mưa đêm. Những gì ngươi tưởng mình thấy chỉ là ảo giác, là tiếng gọi của cái chết. Một khi đã vâng lệnh ma quỷ, coi như ngươi rơi vào tay chúng rồi. Sau vụ phá ngang đêm qua, ngươi mà còn cung cúc đi theo thì chúng sẽ xé xác ngươi đấy. Nhưng kể cả không có chuyện đó, sớm muộn gì chúng tìm cách kết liễu ngươi thôi...Tối nay ta chẳng thể ở bên ngươi được , vì ta lại phải đi cầu siêu. Có điều trước khi đi, ta sẽ viết kinh lên khắp người ngươi để làm bùa hộ mạng.''

Lúc mặt trời sắp lặn, có chú tiểu giúp sức, sư cụ cởi sạch đồ trên người Hoichi rồi dùng bút lông viết chi chít bát nhã tâm kinh[8]lên ngực, lưng, đầu, mặt, cổ, chân, tay...và mọi chỗ khác của chàng. Xong xuôi, sư cụ dặn dò.

'' Tối nay, khi ta đi rồi, ngươi phải ngồi ngoài hiên mà đợi. Ngươi sẽ lại nghe thấy tiếng gọi, nhưng bất kể xảy ra chuyện gì, ngươi cucng không được đáp lời, không được nhúc nhích. Ngươi phải im miệng và ngồi yên, như đang thiền định vậy. Nếu cựa quậy hoặc gây động tĩnh, ngươi sẽ tiêu đời. Đừng hoảng sợ, cũng đùng nghĩ đến việc nhờ cậy ai, vì chẳng ai cứu nổi ngươi đâu. Cứ làm đúng những điều ta dặn, ngươi sẽ tai quan nạn khỏi, từ nay không phải lo sợ gì nữa.''

Tối đến, sư cụ và chú tiểu lên đường, mình Hoichi ngồi ngoài hiên như lời dặn. Chàng đặt cây đàn biwa bên cạnh, nhập định, cố không ho, cũng không thở mạnh, cứ thế ngồi lặng suốt một lúc lâu.

Rồi, từ ngoài đường cái, tiếng bước chân tiến vào, đầu tiên qua cổng, sau đó qua vườn, lan đến hàng hiên, và dừng lại ngay trước mặt chàng mù.

''Hoichi!'' Giọng trầm vang cất lên.

Chàng mù nín thở, ngồi bất động.

''Hoichi!'' Giọng trở nên nghiêm nghị.

Đến lần thứ ba, tiếng gọi trở nên gay gắt.

''Hoichi!''

Hoichi vẫn ngồi yên như đá.

Giọng nói kia lẩm bẩm, ''Sao không đáp lời! Không được! Phải tìm xem gã mù ở đâu.''

Thế là, tiếng chân giẫm mạnh lên hiên, từ từ tiến đến rồi khựng lại ngay bên cạnh Hoichi. Hồi lâu sau, khắp không gian chìm trong tịch mịch chết chóc, toàn thân Hoichi run lẩy bẩy theo nhịp tim thình thịch.

Cuối cùng, một giọng cọc cằn thì thào bên tai chàng .

''Đàn có đây mà người chẳng thấy, thấy mỗi hai tai! Thảo nào gã mù không đáp, vì có tai thôi, làm gì có mồm. Giờ ta sẽ mang tai về cho chúa công, chứng tỏ rằng ta đã hết sức vâng mệnh.''

Ngay tức khắc, Hoichi thấy hai tai bị tóm chặt bằng những ngón tay rắn như thép và bị xé toạc ra. Đau đớn khôn xiết, nhưng chàng không dám khóc. Tiếng bước chân nặng nề xa dần hàng hiên, giẫm xuống vườn, đi ra đường cái và lặn mất. Từ hai bên tai bị xé mất, một thứ chất lỏng âm ấm ròng ròng chảy xuống, nhưng chàng cũng chẳng dám đưa tay sờ.

Mặt trời sắp mọc thì sư cụ trở về. Sư cụ vội vã chạy ngay ra hàng hiên ở sân sau thì giẫm phải thứ gì sền sệt, trượt chân suýt ngã. Soi đèn lồng thấy toàn máu là máu, sư cụ kêu lên hoảng hốt! Hoichi vẫn ngồi đó trong tư thế thiền định, máu chạy ra từ vết thương.

''Khổ thân Hoichi!'' Sư cụ thảng thốt, ''Sao thế này? Ngươi bị thương ư?''

Nghe tiếng sư cụ, Hoichi mới tin mình đã an toàn. Chàng khóc nức nở, kể lại chuyện hồi đêm.

''Tội nghiệp, tội nghiệp!'' Sư cụ than,''Lỗi tại ta, trăm sự tại ta...Ta viết kinh lên người ngươi, mà bỏ sót đôi tai, cứ nghĩ chú tiểu sẽ lo liệu nốt nên chẳng buồn kiểm tra! Chao ôi, giờ than tiếc cũng chẳng ích gì . Chỉ còn cách chữa trị cho ngươi thôi. Vui lên Hoichi. Nguy hiểm đã qua. Ngươi sẽ không bao giờ bị những kẻ viếng thăm đó làm phiền nữa.''

Nhờ có thầy lang tài giỏi, chẳng bao lâu vết thương của Hoichi đã lành.

Câu chuyện về chuyến đi kì lạ của Hoichi được lan truyền rộng rãi, khiến danh tiếng chàng mù càng bay xa. Nhiều người tìm đến Akamagaseki để nghe chàng đàn và kể chuyện, còn biếu bạc tặng quà. Hoichi trở nên giàu có.

Nhưng cũng kể từ ấy, chàng được biết đến với hỗn danh ''Hoichi cụt tai.''

Chú thích : [1] Loạn Jisho-Juei hay chiến tranh Genpei/Chiến tranh Nguyên-Bình (tên đặt bằng cách ghép hai họ đối thủ ), kéo dài từ 1180 đến 1185. Đây là cuộc chiến tranh đỉnh cao và có tính quyết định cho xung đột kéo dài nhiều thập kỉ nhằm giành quyền áp đảo triều chính và thống trị nước nhật giữa hai gia tộc Genji và Heike.

[2] Hei(ke) và Taira lần lượt là cách đọc theo âm hán và âm nhật của cùng một chữ ''Bình(gia)''. Tương tự, Gen(ji) hay Minamoto lần lượt là cách đọc theo âm hán và âm nhật của cùng một chữ ''Nguyên (thị)''. Bình và Nguyên là họ do thiên hoàng thời Heian ban cho hai chi của gia tộc mình, những chi không đủ điều kiện để thừa kế ngai vàng.

[3] Còn gọi là Akamagaseki hoặc Bakan. Nay thuộc tỉnh Yamaguchi.

[4] Hearn muốn nhắc đến truyện '' cua Heike'' thuộc cuốn Kotto(cổ xưa) của ông. Kotto tập hợp truyền thuyết về các loại u linh, côn trùng và một số kiến thức thưởng thức khác...

[5] Onibi (ma trơi)

[6] Loại đàn tì bà bốn dây sử dụng chủ yếu trong nghệ thuật hát nói. Trước đây, các nghệ sĩ kể truyện Heike và những truyện lịch sử bi thương khác được gọi là '' biwahoshi''(pháp sư tì bà). Cách gọi này không có nguồn gốc rõ ràng, nhưng có lẽ là tại họ, cũng như những người tẩm quất gội đầu mù, thường để đầu cạo trọc như nhà sư. Đàn biwa chơi bằng miếng gảy (bachi) làm từ sừng động vật.

[7] Taira no Tokiko, góa phụ của Taira no kiyomori, khi thành ni cô Antoku nhảy xuống biển tự tử để khỏi phải chứng kiến cảnh nhà Taira bại trận dưới tay nhà Minamoto.

[8] Bát Nhã Ba La Mật Đa Tâm Kinh. Văn bản ngắn nhất và cũng nổi tiếng nhất của phật giáo Đại Thừa và Thiên Tông. Thường dùng trong đọc tụng. Phật tử hầu như ai cũng biết.